เปิดตัวบทเพลง “ลำกลอนบาสตีย์รำลึก” จากความรู้ ความฝัน และจินตนาการของหมอลำปฏิภาณ ลือชา (หรือที่รู้จักกันในชื่อหมอลำแบงค์ ปติวัฒน์ สาหร่ายแย้ม) เพลงนี้แต่งเมื่อเดือนกรกฎาคมปี 2558 ในเรือนจำพิเศษกรุงเทพ นับถึงวันชาติฝรั่งเศสวันนี้ของปีนี้ก็เป็นเวลาแปดปีเกือบพอดี เพลงนี้ความยาวแปดนาที ฟังได้ทางวิดีโอประกอบเนื้อร้องด้านล่างนี้ และอ่านเนื้อเพลงในต้นฉบับลายมือได้ตามชุดภาพด้านล่างสุด
Lyric video
เนื้อร้อง/ทำนอง: ปฏิภาณ ลือชา
เรียบเรียง: หมอแคนบาส
กราฟิก: ลำ เพลิน
ภาพวาด: โต้ด โกสุมพิสัย
เนื้อเพลง
โอ่ล่ะน้อ เอาล่ะห่านี้
ชาติเอ้ยชาติคือประชาชน
คนทุกคนต้องเท่าเทียมกัน
บ่มีหยังขวงกั้นเสมอภาคศักดิ์ศรี
แม่นสิจนหรือมีกะได้ชื่อว่าคน
เด้อพ่อเด้อ บ่ผิดแผกแปลกปน อ้างพุ้นอ้างพี้
เจ้าสิจนหรือมีอยู่ภายใต้กฎหมาย
คันเจ้าอยากซำบาย ต้องมีเสรีภาพ
บ่แม่นผมเว้าบาป คือพื้นฐานมนุษย์
เว้าให้ฟังจุ๊ดปุ๊ด คือต้องยุติธรรม
ยุคสมัยนี้นำ บ่คือหลังคราวกี้
แม่นสิดีบ่ดีให้ฟังผมสาเกริ่น
อีกอย่างคือภราดรภาพเฮามาเป็นน้องพี่
จับมือกันสามัคคีฮักหอมพร้อมด้วย
ชาติสิสวยงดงามเจริญไกลก้าวหน้า
เมื่ออำนาจประชาราษฎรเป็นใหญ่
คือหยังว่าติ๊ คือต้องมีระบอบประชาธิปไตย
สิได้นำชาติไทย พาหมู่เฮาเจ้าข้อย บ่ถอยหลังลงคลอง
เฮาสิฮุ่งเฮียงฮอง บ่ได้ตกเป็นรอง เจริญก้าว…
โอ่ล่ะน้อ… คนเฮาเอ้ย
เอาเด้อฟังเด้อเจ้าคุณพ่อศรัทธา
ฟังเด้อเจ้าคุณแม่ศรัทธา
บัดนี้มาลำยกอ่อนแขนแพนฟ้อนๆ
หมอลำกลอนโจทย์แก้ ได้แปลความถามไถ่
ฮู้หรือไป่ แก้ได้ไป่
หมอลำชายฝ่ายพี้สิลำให้สู่ฟัง
หมอแคนยั้งฟังก่อนทางกลอน
อย่าเหงานอนเด้อล่ะคับ ท่านผู้ฟังในเรื่อง
ประวัติเดิมดาเค้า ฝรั่งเศสเขตต่อเด้อคุณเอ้ย
ปาง พ.ศ. 2332 พุ้นนาให้ลุงป้าเงี่ยงฟัง
1789 คือค.ศ. เด้อแม่
แต่หลังปางก่อนกี้ ไปลี้อยู่ใส
เพลง) เขียนจารไว้ประวัติเก่าเดิมดาๆ
ฝรั่งเศสนั่นนามีเหตุการณ์วุ่นวาย
ทุกข์ยากฮ้ายเลยเกิดเศิกเลวกันๆ
ประหัตประหารประชาชนล้มตาย
ลำ) คนจั่งได้มีเอนไลเทนเมน เด้อคุณพ่อ
คือว่ามีปัญญาพัฒนาระบอบ
เพื่อให้มีคำตอบของประชาชน
จึงได้ยกเอาตั้งประชาธิปไตย
เพื่อให้ชาวพี่น้องเจริญรุ่งกว่าหลัง
เพลง) รัฐบาลพระเจ้าหลุย 16ๆ
บ้านเมืองต่ำตกเพราะทำแต่สงคราม
สวาปามเงินตราประชาชนๆ เป็นทุกข์ล้นไม่เคยเหลียวแล
บีบคั้นรีดนาทาเร้นๆ อ้างจำเป็นจึงขูดรีดปรนเปรอ
ในวังมีแต่ความฟุ้งเฟ้อๆ ประชาชนเออเร่อ ถูกเข่นฆ่าล้มตาย
ลำ) หมายความว่า ประชาชนข้อยเจ้า
มีแต่ควมโศกเศร้าบ่มีได้ชุ่มเย็น
เอาใจพร้อม จึ่งพากันต้านต่อ
พ่อใหญ่หลุยบ่ฟังจับคนขังเอเล่ ลงทัณฑ์โทษโหดหิน
เพลง) คุกบาสตีย์ มีคนแน่นอั่งๆ
พ่อใหญ่หลุยบ่ฟังจับมาเพิ่มทุกวัน
หลายร้อยพันในคุกบาสตีย์ๆ
สุมน้องพี่จั่งโกรธสูนแค้นเคือง
เอาทะแหม๋ บู๋มันทะแหม๋ๆ
แย่เต็มทีพี่น้องทุกข์ทน
ลำ) คนหลั่งล้นทลายคุกบาสตีย์
พ่อใหญ่มี ปู่โสม แม่ใหญ่ศรี อีหวึ่ง
จับเอาไม่ตะบอง จอบ เสียม
ลุกสู้พากันเพหมุนม้าง
คนในคุกบาสตีย์ จั่งได้หนีจากฮั่น เป็นวันชาติต่อไป
เพลง) วันชาติประเทศฝรั่งเศสๆ
นั่นมีเหตุตามที่ผมเล่ามา
พี่น้องพ่อลุงแม่ป้าๆ ลุกขึ้นมาสู้กับอธรรมๆ
14 กรกฎา ผมเรียนมาจั่งลำให้เจ้าฟัง
หมู่เฮายังมีความหวังๆ
เป็นพลังสร้างชาติบ้านเมือง
ลำ) เพียงภูมิพื้น ดั้นแผ่นธรณี
คุกบาสตีย์แตกเพ คนเฮโฮฮ้อง
ฉลองเป็นเมืองบ้าน ประชาชนยิ่งใหญ่
ประชาธิปไตย เป็นแสงชัยพี่น้อง ให้ยืนได้บ่ถอย
ความหมายนั้นจำเอาเด้อพ่อ
ความหมายนั้นจำเอาเด้อแม่
เสรีภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ
สิได้นำพี่น้อง เด้อเมืองบ้านซุ่มเย็น
ต้นฉบับลายมือ
ลงวันที่ 16/7/2015 ณ เรือนจำพิเศษกรุงเทพ
เพลงนี้ร่วมกันผลิตระหว่างซี้น2ต่อนสตูดิโอและมูลนิธิสิทธิอิสรา เป็นส่วนหนึ่งของโครงการ Dissident Dreams ได้รับการสนับสนุนโดย Democracy Discourse Series มหาวิทยาลัยเดอลาซาล ประเทศฟิลิปปินส์